Jaki jest najważniejszy zestaw umiejętności dla zdrowia psychicznego?

Trzy filary elastyczności psychologicznej

Możemy teraz z całą pewnością powiedzieć, że elastyczność psychologiczna jest umiejętnością, co do której najczęściej udowodniono, że ma znaczenie dla zdrowia psychicznego i dobrostanu emocjonalnego. Niezależnie od tego, czy cierpisz z powodu lęku, depresji, uzależnienia lub na jakikolwiek inny rodzaj zaburzeń psychicznych; elastyczność psychologiczna pomaga skuteczniej radzić sobie z tymi problemami i skierować swoje życie w sensownym kierunku.

Na czym zatem polega ta umiejętność? Najlepiej myśleć o niej jak o trzech umiejętnościach w jednym.

Filar 1: Świadomość

Pierwszym filarem elastyczności psychologicznej jest świadomość. Oznacza to dostrzeganie tego, co dzieje się w chwili obecnej: Jakie myśli się pojawiają? Jakie uczucia? Jakie inne doznania możesz zauważyć w swoim ciele? Oznacza również dostrzeganie tych rzeczy z bardziej duchowej części siebie – twojego świadka lub Ja obserwującego.

To „teraz” jest czymś, czego nie da się doświadczyć samymi słowami – trzeba tego doświadczyć z uważnością. To jak różnica między mówieniem o smaku pomarańczy, a rzeczywistym skosztowaniem owocu. Ten drugi jest znacznie bogatszy od pierwszego. Zamiast bycia „uwięzionym” we własnej głowie, świadomość polega na życiu tu i teraz. Co więcej, polega na zdolności świadomego kierowania, poszerzania lub skupiania się na różnych aspektach swojego doświadczenia.

A wszystko to z tej części ciebie, która łączy cię w świadomości z innymi.

Filar 2: Otwartość

Drugim filarem elastyczności psychologicznej jest otwartość. Jest to przyzwolenie na trudne myśli i bolesne uczucia, aby były dokładnie takimi, jakie są, bez konieczności ich zmiany lub kształtowania w jakikolwiek sposób, zanim będziesz mógł iść naprzód w kierunku takiego życia, jakie chcesz prowadzić. Ten element jest sprzeczny z intuicją i często trudny do uchwycenia, ponieważ ludzie mają tendencję do poszukiwania terapii właśnie po to, aby pozbyć się negatywnych myśli i uczuć. Niestety umysł nie działa w ten sposób. Ogólnie rzecz biorąc, im bardziej starasz się wyeliminować ból, tym bardziej będzie on kontrolował twoje życie. Natomiast otwartość polega na porzuceniu wewnętrznej walki, pozwalanie myślom i uczuciom być tym, czym są – jedynie myślami i uczuciami – bez konieczności, aby ciebie kontrolowały. Jak na ironię, w tej otwartej postawie myśli i uczucia często zmierzają w bardziej pozytywną stronę. 

Filar 3: Wartościowe zaangażowanie

Trzecim i ostatnim filarem elastyczności psychologicznej jest wartościowe zaangażowanie. Oznacza to, że wiemy, co jest dla nas ważne i podejmujemy kroki w tym kierunku. Polega to na byciu w kontakcie ze swoimi celami, które chcesz osiągnąć oraz swoimi wartościami – tymi osobistymi cechami działań, które decydujesz się przejawiać i którymi chcesz się kierować, niezależnie od konkretnego wyniku. Wartości powinny być wybierane swobodnie, nie narzucane przez innych lub wynikające z bezrefleksyjnego przyzwyczajenia. Ale kiedy już masz jasność co do tego, co się dla ciebie liczy, możesz podjąć działania, aby zbudować trwałe nawyki, które sprawią, że twoje życie będzie opierało się na tym, co nadaje mu sens.

Elastyczność psychologiczna jest najważniejszą umiejętnością dla zdrowia psychicznego i dobrego samopoczucia. Pierwsze dwa filary są praktycznym podejściem do umiejętności uważności (mindfulness). W ścisłym połączeniu z innymi procesami zmian, elastyczność psychologiczna i uważność to najbardziej podstawowy zestaw umiejętności, które robią najwięcej dobrego w większości obszarów.

Teraz wiemy, co stanowi znaczną część odpowiedzi na pytanie „dlaczego terapia działa?” Bardzo często działa, ponieważ buduje większą świadomość, otwartość i oparte na wartościach zaangażowanie w życie.

Kiedy jesteś sfrustrowany w pracy, możesz zauważyć swoją frustrację, pozwolić jej być i nadal podejmować kroki w celu ukończenia zadania. Kiedy kłócisz się ze współmałżonkiem, możesz uznać swoje cierpienie, wykorzystać je jako okazję do nauczenia się czegoś i stworzenia planu, który pozwoli wam wspólnie ruszyć naprzód z większą siłą. Elastyczność psychologiczna umożliwia zaprzestanie walki z samym sobą i nadanie życiu bardziej sensownego kierunku. Jest dostępna dla ciebie tu i teraz. I tak jak w przypadku każdej innej umiejętności, im więcej ćwiczysz, tym lepszy w tym będziesz.